Mga Ginoo: Nagtipon tayo ngayon upang gunitain ang isang maligayang araw para sa sambayanang Pilipino, ang pinakadakilang pangyayari sa ating pampulitikang pag-unlad; ang unang anibersaryo ng pagproklama ng ating kasarinlan na naganap sa Kawit, sa parehong araw na ito noong taong katatapos lamang — 1898.
‘Malaya at nagsasariling Pilipinas’ ang unang sigaw ng bayang ito, na sa paghahangad ng kalayaan, sa ngalan ng pag-ibig sa katarungan, at sa paggamit ng kanilang sariling mga karapatan, ay sabik na nagdagsa sa Kawit upang saksihan ang makabayang demonstrasyong ito — ang simula ng isang bagong panahon ng kaunlaran at biyaya para sa ating minamahal na bayan. At ito’y isinagawa upang maipakita sa buong mundo ang di-matututulang katotohanan ng ating mga lehitimong mithiin, sa pamamagitan ng pagtukoy ng panimulang punto ng ating paglalakbay bilang isang bansa, at upang tatakan ang ating mga gawa ng selyo ng ating maluwalhating watawat.
Ang unang tagumpay ng ating mga pagsisikap ay naganap noong ika-28 ng Mayo ng kaparehong taon; tatlong daang Kastila sa ilalim ni Kumandante Pazos ang nabigo sa matinding putok ng maliit na pangkat ng ating mga sundalong walang kasanayan na noon ay inatake sa gitna ng bukas na larangan. Mula noon, ang ating bayan ay hindi na nagpahinga ni napagod; sunod-sunod na mga detatsmento ng Kastila ang sumusuko sa ating mga kawal, at araw-araw ay patuloy nating nakakamtan ang kalayaan.
Noong ika-12 ng Hunyo, 1898, ang mga lalawigan ng Cavite, Bataan, Batangas, Morong, at Laguna ay naghayag ng kanilang pagsasarili mula sa pamumunong Kastila, at dumating ang napapanahong sandali ng mga pangyayaring kilala na ninyo. Sa unang pagkakataon, iwinagayway natin — masigla at buong dangal sa hangin — ang tatlong-kulay na bandilang ito, ang sagisag ng kalayaan, simbolo ng ating kasarinlan, tanda ng ating pananalig sa pagtupad ng ating natatanging mithiin.
Tingnan ninyo! Nandito ito! Kumakaway sa malinaw nitong mga tiklop na sumasalamin sa maningning na sinag ng araw ng kalayaan. Masdan ninyo ito! Napakaganda, hindi ba? Ito’y sumasagisag sa kabanalan ng ating mga pantas, sa kagitingan ng ating mga kawal, at sa kapayapaan ng ating mga tahanan.
Pilipinas! Mahal na anak ng masigasig na araw ng tropiko, na ipinagkatiwala ng Diyos sa pangangalaga ng dakilang Espanya, huwag kang maging hindi marunong tumanaw ng utang na loob—kilalanin mo siya, batiin mo siya, na siyang naging ina mo, na nag-aruga sa iyo sa katas ng kanyang kabihasnan at kultura. Hinangad mo ang kalayaan, pinalaya mo ang iyong sarili mula sa kanya, subalit itaos mo sa puso ang alaala ng mahigit tatlong daang taon na ikaw ay namuhay sa ilalim ng kanyang mga gawi, kanyang wika, kanyang kaugalian.
Totoo, nais niyang hadlangan ang iyong pag-asa sa kalayaan, oo, tulad ng isang inang tumatanggi, sumasalungat, at tumututol magpakailanman sa paglayo ng anak na galing sa kanyang sinapupunan. Ngunit dumating ang masayang sandali. Sa dakilang aklat ng kapalaran ng sangkatauhan, itinakda ng Kataas-taasang Lumikha ang pagsilang ng isang bayan, at sa banal na misyon, sa pamamagitan ng Kanyang lakas, nakamit mo ang sagrado at hindi maaalis na karapatang magkaroon ng kalayaan at kasarinlan.
Ang bandilang iwinagayway ng isang bayang karapat-dapat sa lahat ng pribilehiyo at biyaya ng kalayaan, at siyang sumasagisag sa ating kasarinlan, ay tungkulin nating ipagtanggol sa lahat ng panahon—hanggang sa kamatayan. Ipagkaloob natin ang ating tapang at sakripisyo nang walang hangganan—at ngayong tayo ay hinahamon at ginigiyang makipaglaban, sumugod tayo sa pakikidigma na ang paningin ay nakatuon sa bandilang ito na may araw at tatlong bituin, na siyang kumakatawan sa ating pinakamamahal na mga mithiin.
Sumugod tayo sa labanan laban sa Amerika, isang bansang makapangyarihan sa mga sandata at sagana sa yaman; samantalang tayo nama’y umaasa lamang sa tapang at pagsasakripisyo ng ating mga kawal at sa pagmamahal ng sambayanang Pilipino sa bayan. Hindi pantay ang labanan—ngunit hindi bale! Katarungan at karapatan ang nasa panig natin, sapagkat alam ng lahat na tutol mismo ang sambayanang Amerikano sa pananakop. Sino ang mag-aalinlangan na kapag napatunayan natin sa pamamagitan ng ating mga gawa na tayo’y may kakayahang mamahala ng sarili, o mas tamang sabihin, “isang pamahalaan ng bayan, ng bayan, at para sa bayan,” ang parehong bansang ngayo’y tila nagpapakita ng matinding kasakiman upang makuha ang ating teritoryo sa pamamagitan ng digmaan, ay siya ring bansang mag-aabot sa atin ng sangay ng olibo bilang tanda ng kapayapaan, at kikilala sa ating kasarinlan.
Hindi natin kailanman itinago ang ating mga mithiin; ipinahayag natin ito sa harap ng lahat ng bansa, na tinatawag ang Diyos na Makapangyarihan at Panginoon ng Sansinukob bilang saksi na wala tayong ibang hangarin kundi kalayaan, at sa paghahangad nito, hindi tayo nag-alinlangan kahit isang sandali.
Maaari naming tanggapin ang ipinapanukalang awtonomiya na alok ng Amerika—ngunit ano ang silbi nito sa atin, kung mula simula hanggang wakas, kalayaan ang aming nais, ang kabuuan ng mithiin ng sambayanan, ayon sa hayag at di-maiiwasang batas ng Kataas-taasan? Kung aming tatanggapin ito, upang sa bandang huli ay masakop pa rin kami sa pamamagitan ng dahas sa ilalim ng soberanya ng Amerika—na sa aming paniniwala ay pinagsisikapan ng mga awtonomista sa pamamagitan ng pagtataksil at panlilinlang—hindi namin ito matatanggap.
Hindi namin nais maging mga taksil. Nais naming ipakita ang aming paninindigan nang tapat at hayagan—walang iba pa. Patuloy kaming naninindigan sa ideyang ito, na siyang kaisa-isang lehitimo at marangal na hangarin ng isang bayan na nais sa abot ng makakaya na panatilihin ang karangalang pambansa na busilak at walang bahid, dalisay na tila kristal, "makintab, walang guhit, walang lamat, walang mantsa," at walang isang Pilipino ang magiging tunay na awtonomista.
Yaong mga tila nagpapanggap (ayon sa sinasabi ng madla), ay mga taong makasarili lamang, na takot mawalan ng kayamanan dahil sa digmaan na tila banta sa kanilang kabuhayan.
Mga Pilipino! Maging matatag tayo! Maging tapat! Higpitan pa natin ang ating pagkakaisa, at wakasan ang alitan, sabay sigaw ng:
<><><>-o-O-o-<><><>
No comments:
Post a Comment